هرفته
موقعیت و تاریخچه روستای هرفته از توابع بخش مرکزی شهرستان مهریز، با مختصات جغرافیایی 54 درجه و 31 دقیقه طول شرقی و 31 درجه و 39 دقیقه عرض شمالی، در شمال شرقی مهریز و جنوب شرقی یزد واقع شده است. ارتفاع روستای هرفته از سطح دریا 1398 متر است و اقلیمی گرم و خشک دارد. این روستا از شمال غربی به کوه لاقلعه محدود شده است. روستای هرفته در تاریخ جدید یزد، به نام فرافتر معرفی شده است. بنا بر منابع محلی، هرفته به معنی گرد و خاک حاصل از باد است. از آنجا که به هنگام طوفان، در این محل گرد و خاک بسیاری به هوا برمیخیزد، نان هرفته بر آن نهاده شده است. اثار تاریخی به جا مانده در روستا مانند قلعه هرفته و بنای امامزاده فضل بن عباس، قدمتی بیش از 400 سال دارند و نشانگر قدمت تاریخی روستاست. مردم روستای هرفته به زبان فارسی با گویش یزدی سخن میگویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. الگوی معیشت و سکونت براساس نتایج سرشماری سال 1375، روستای هرفته در حدود 22 نفر جمعیت داشته است که در سال 1385، به 70 نفر افزایش یافته است. مشاغل عمده مردم این روستا شامل زراعت، باغداری و دامداری است. گندم، جو، انار و انگور محصولات عمده زراعی و باغی این روستاست. منابع تأمین آب کشاورزی و آشامیدنی روستا، چاه عمیق و نیمه عمیق است که با لولهکشی در دسترس مردم قرار میگیرد. روستای هرفته، با بافت مسکونی متراکم در میان دشت استقرار یافته است. مصالح به کار رفته در ساخت واحدهای مسکونی آن عموماً خشت، گل، آجر و چوب است. معماری روستا از معماری کویری تبعیت میکند. بادگیرهای منازل روستایی و کوچههای روستا، زیبایی معماری منطقه یزد را به نمایش گذاشتهاند. جاذبههای گردشگری مهمترین جاذبههای گردشگری روستای هرفته عبارتند از: قلعه هرفته، از جمله جاذبههای گردشگری این روستا است که به قلعه خوش طرح نیز معروف شده است. این قلعه از گل و خشت ساخته شده و در حال حاضر برج و باروی نیمه مخروبه آن نیز به جا مانده است. قلعه هرفته، در حدود چهارصد سال قدمت دارد. آرامگاه امامزاده فضل بن عباس، در مرکز روستای هرفته واقع شده و مشتمل بر اتاقکی از خشت و گل با سقف گنبدی است. بنا بر منابع محلی، این امامزاده به احفاد امام حسن عسکری (ع) منسوب میباشد. قدمت بنای امامزاده در حدود 200 سال است. از مراسم ویژه و جشنهای روستا میتوان به برگزاری مراسم جشن نوروز، جشن پاتختی (در عروسیهای محلی)، مراسم سیزده به در و اعیاد مذهبی فطر، قربان، غدیر، میلاد پیامبر (ص) و ایام تولد ائمه در ماه شعبان اشاره کرد. مردم روستای هرفته، در ایام محرم و وفات و شهادت ائمه با مراسم نخل گردانی، سقاگردانی و شبیه خوانی به سوگواری میپردازند. استفاده از پوشاک سنتی در میان مردان روستای هرفته چندان رایج نیست. از انواع غذاهای محلی روستا میتوان به انواع آشها مانند آش جو، آش گندم (نوعی آش که با حبوبات و سبزیجات و سرکه طبخ میشود) و اشکنه اشاره کرد. دسترسی: روستای هرفته از طریق شهر مهریز با جادهای مناسب قابل دسترسی میباشد.