روستای خواجه جمالی از توابع بخش آباده طشک شهرستان نی‌ریز در استان فارس است. این روستا در دهستان آباده طشک قرار دارد و بر اساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال 1390، جمعیت آن 4000نفر (1200خانوار) بوده است. روستای کهن‌سال خواجه جمالی در دامنه جنوبی کوه وَلی (VALI) از سلسله جبال زاگرس واقع‌شده و محلی است خوش آب‌وهوا، دارای درختان سرسبز انار، بادام، تاک و... همچنین در بخش کوهستانی آن درختان: بَنه، بار شیک (بادام‌کوهی)، بانام محلی اَلوک (ALUK) وجود دارد. این روستا بین آباده مرکز بخش آباده طشک، جهان‌آباد، حسن‌آباد و کوشکک از دهستان بختگان و دهمورد از دهستان حنا واقع‌شده است. اهالی روستا از طایفه لشنی (LASANI)‌. این طایفه از ایل لُر و از طایفه زندیه می‌باشند که در زمان سلطنت کریم‌خان زند جزء سپاهیان خان زند به فارس آمده‌اند. پس از انقراض سلسله زندیه این طایفه پراکنده شدند، گروهی به ایل قشقایی و عده‌ای به بخش آباده طشک و... رفته و سکنی گزیده‌اند. مناطقی که هم‌اکنون ایل لشنی در آن زندگی می‌کنند کلاً مربوط به مناطق قشلاقی ایل عرب بوده که به لشنی‌ها فروخته‌اند. لشنی‌ها در زمان رضاشاه تخته قاپ و شدند. لشنی‌ها افرادی ماجراجو بوده و عده‌ای از آن‌ها در درگیری با نیروهای دولتی کشته‌شده‌اند. میرزا محمدخان، عباسعلی‌خان و میرزا اسدالله از طایفه لشنی در هنر خوش‌نویسی معروف بوده‌اند. لشنی شجره‌نامه‌ای از ایل زندیه دارند. اسماعیل‌خان واصل فرزند آقا علی‌خان، کلانتر لشنی های بخش آباده طشک در روستای خواجه جمالی دیده به گیتی گشوده است. بعضی از کلانترهای طایفه لشنی عبارت‌اند از: نعمت‌الله خان پدر غریب شهسواری ملقب به ادیب العشایر شاعر معاصر، آقا علی‌خان واصل پدر اکبر واصل شاعر معاصر، کربلایی سلمان فروتنی شاعر معاصر. صاحب فارس نامه ناصری می‌نویسد: در بلوک آباده طشک به مسافت یک‌فرسخ و نیم شمالی قریه خواجه جمالی، در دامنه کوه خم، چاهی است از سنگ سجیلی که در شیراز سنگ كِرَشکی گویند. معلوم نیست که خدا آفریده است یا تراشیده‌اند. نزدیک پنج زرع درازا و چهار ذرع پهنا و نزدیک چهارده ذرع گودی آن است. در نزدیکی نوروز در سال‌های خشک به‌اندازه پنج سنگ آسیاب‌گردان آب از دهن این چاه در آید و در سال‌های تر گاهی آب این چاه به‌اندازه پنج شش ذرع جستن کند، آب آن، آنچه از زراعت زیاد آید به دریاچه بختگان رود. در مورد وجه‌تسمیه روستا گفته می‌شود ابتدا نام این روستا خرم‌تپه بوده، اما بعدها چون شخصی به نام خواجه جمال این روستا را احیا نموده و خدمات زیادی به روستا کرده، بعد از مرگ وی نام روستا به خواجه جمالی تغییر پیدا می‌کند. این روستا با توجه به قدمتی که دارد، از سال 1316خورشیدی دارای مدرسه بوده. در آن زمان که بعضی از شهرهای کنونی فارس صاحب مدرسه نبودند به همت علی‌خان واصل کدخدا و کلانتر طایفه لشنی که همسرش از خانواده خزاعی از خوانین نی‌ریز بود در روستای خواجه جمالی دبستانی به نام «وقار» تأسیس گردید و افرادی چون: زمانی، ضرغامی، محمدعلی شکیبا «شاعر»، کریم نعمتی، صداقت، نیکو نژاد، محمود طریقی، محمد همتایی، محمدهادی مصدقی، کریم نعمتی و محمد یگانه در آن تدریس می‌کردند. این مدرسه تاکنون به فعالیت خود ادامه می‌دهد. هم‌اکنون این روستا دارای دبستان، مدرسه راهنمایی و دبیرستان دخترانه و پسرانه است. در سال 1320نیز در روستا درمانگاه احداث‌شده است. امروزه مردم خواجه جمالی به دلیل وجود پتانسیل‌های خوب مانند معادن کرومیت و نزدیکی به معادن سنگ‌چینی، بیشتر در کارهای صنعتی هستند و تعدادی هم به کار کشاورزی و دامداری مشغول‌اند. عمده محصولات کشاورزی این روستا انار، گردو و انگور است و محصول باغات دیم روستا دارای قدمتی تاریخی است. حدود 13واحد سنگ‌بری و یک واحد کارگاه ماسه‌شویی در این روستا وجود دارد و دو کارگاه ماسه‌شویی دیگر نیز در حال احداث است که بیشتر کارگران این منطقه را تحت پوشش قرار داده است. با توجه به وجود آستان امام‌زاده قنبر بن محمد و باغ‌ها و چشمه‌های فراوان در اطراف روستا، خواجه جمالی به‌عنوان روستای گردشگری انتخاب‌شده است. این روستا یک کتابخانه و دو کانون فرهنگی بسیج خواهران و برادران دارد و در دوران دفاع مقدس نیز، 18شهید را نثار انقلاب کرده است.