مشاهده تصاویر

استان سیستان و بلوچستان، شهر زهک ، بخش جزینک، روستای قلعه نو
کد مکان: 115802

قلعه نو

شهر زهک پیش از تقسیمات کشوری جدید جزئی از شهرستان زابل بود، شهری که 950 کیلومتر مربع مساحت دارد و در شمال استان سیستان و بلوچستان واقع شده است و گذر رودخانه هیرمند از دل آن صفایی دوچندان به شهر زهک بخشیده است و اهمیت آن زمانی که برچسب دروازه تجارت ایران به کشور افغانستان و جاده ابریشم بر آن زده می شود فزونی می یابد. اما نگاهی بیندازیم به جاذبه های گردشگری و جاهای دیدنی شهرستان زهک و پس از آن قدمی در روستای قلعه نو بزنیم چاه نیمه: چاه نیمه ها کاربردی مهم در ذخیره آب شرب و کشاورزی منطقه را دارا هستند اما علاوه بر آن این پدیده های طبیعی توانسته اند مکانی را نیز برای تفریح مردم ایجاد کنند. حالا اصلا چاه نیمه چیست؟ چاه نیمه در واقع چاله ها و گودال های بزرگی هستند که به دست طبیعت ساخته شده اند و تنها 5 کیلومتر با شهرستان زهک فاصله و در نزدیکی های روستای قلعه نو قرار دارند. در استان سیستان و بلوچستان چهار نمونه از این چاه نیمه ها وجود دارد که آب مازاد رودخانه هیرمند توسط کانال هایی مخصوص به آن ها هدایت می شود. هر کدام از این چاه نیمه ها گنجایشی نزدیک به 700 میلیون متر مکعب آب را دارا می باشند و جمع شدن آب رودخانه فصلی هیرمند در چاه نیمه ها به آن ها نمایی مشابه با دریاچه مصنوعی بخشیده است. با جمع شدن آب در این چاه نیمه ها، در زمان های کم آبی آب شرب و حتی بخشی از آب کشاورزی استان از چاه نیمه ها تهیه می شود. دکتر حبیب الله دهمرده ریاست وقت دانشگاه زابل با ایجاد پارک جنگلی و باغ وحشی در نزدیکی این چاه نیمه ها توانسته علاوه بر پدید آوردن مناظری چشم نواز موقعیتی مناسب برای تفریح گردشگران نیز پدید آورد. هرچند ذکر این نکته نیز ضروری است که کم آبی های اخیر و پرداخت نشدن حقابه دریاچه هامون از سمت کشور افغانستان این جاذبه های طبیعی را با خطر مواجه کرده است. دهانه غلامان: شهری گسترده بر پهنه سیستان و بلوچستان در دو کیلومتری روستای قلعه نو، میراثی از دوران پر شکوه تاریخ ایران، یعنی هخامنشیان. شهری باستانی به نام دهانه غلامان که از لحاظ تاریخی اهمیت بسیاری دارد و بسیاری آن را بهشت باستان شناسان می نامند. این شهر تنها شهری از خشت و گل است که از دوران هخامنشیان به یادگار باقی مانده است و در کتیبه های به دست آمده از تخت جمشید و بیستون بارها نام این شهر با عناوینی نظیر زرک و یا زرنکای آمده است. دهانه غلامان شهری است که در آن همه چیز پیدا می شود، ساختمان های بزرگ، محله های مسکونی، عبادتگاه، آبراهه ها، خیابان ها و محله های صنعتی و هر آنچه که نیاز مردمان شهرنشین در آن روزها ایجاب می کرده است. خانه هایی که بر خلاف کاخ های به جای مانده از دوران هخامنشی دیگر نشانی از شکوه و عظمت در آن ها دیده نمی شود چرا که دهانه غلامان روزگاری محل زندگی مردم عادی بوده است. اما همچنان ستون های بسیار زیاد که در حقیقت نمادی از معماری دوره هخامنشی است در معماری خانه های دهانه غلامان یافت می شود و مورخان متفق القول بر این باورند که دلیل ویرانی و متروکه شدن آن خشکی رودخانه هیرمند بوده است. زمانی که به این شهر سفر کردید، حس ماجراجوییتان را تقویت کنید و به دنبال این عناصر بگردید و آن ها را خوب تماشا کنید: اتاق هایی که روزگاری در آن زندگی جریان داشته است، تاسیسات مختلف، آسیاب ها، کوره ها، انبارها، وسایل و ابزار کار، سنگ آسیاب و ... زاهدان کهنه این اثر تاریخی در 27 کیلومتری شرق زابل و در 7 کیلومتری شهر زهک واقع شده است. ویرانه هایی که بسیاری از مورخان آن را مربوط به تیمور لنگ می دانند. جالب آنکه هنری ساوج لندور، جهانگرد و باستان شناس و جغرافی دان انگلیسی که در سال 1901 به سیستان و بلوچستان سفر کرده بود، شهر زاهدان کهنه را به لندن شرق تشبیه کرده بود. در اطراف زاهدان کهنه مجموعه ای از بناهای دوران اسلامی به چشم می خورد و از شهر زاهدان کهنه آنچه امروزه به جای مانده است تنها برج و بارویی معروف به قلعه تیمور است. قلعه تیمور، بنایی است متعلق به دوران تیموریان و در جنوب غربی زاهدان کهنه واقع شده است. جنگل جزینک جنگل جزینک جنگلی است که برای ساعاتی شما را به جنگل های شمال می برد. جنگل های بکر و زیبای شهرستان زهک درختان جنگلی و فوق العاده ای در دل خود جای داده است و پس از ورود به آن شاید لحظه ای تصویر جنگل های شمال در جلوی چشمانتان نقش ببندد. هرچند در ماه های گذشته خبرهای ناگواری از سوختن جنگل جزینک در آتش به گوش رسید، اما هنوز هم این جنگل با درختان سر به فلک کشیده و زیبایی چشم نواز خود، پتانسیلش را برای جذب گردشگر حفظ کرده است. روستای قلعه نو قدمتی دارد به بلندای هزار و دویست سال و معماری آن به گونه ایست که بسیاری آن را ماسوله جنوب شرق ایران می خوانند. برای رسیدن به روستای قلعه نو، جاده ترانزیتی چابهار به میلک را پیش بگیرید و از طریق دوراهی روستا و چاه نیمه چهارم وارد جاده قلعه نو شوید، دو راهی ای که یکی از راه هایش ورود ممنوع است و راه دیگرش مسیری پیش پای شما باز می کند تا تاریخ شگفت زده تان کند. پس از طی دو راهی چیزی نزدیک به بیست و شش کیلومتر مسیر دارید تا به روستای قلعه نو برسید، مسیری که کناره های آن را درختان گز با مقاومت مثال زدنی خود پوشانده اند. درختانی شوری پسند که همچون سربازانی آماده به خدمت از ورود شن های روان به کشتزارها و سکونت گاه ها محافظت کرده اند. ورودی روستا مسیری است کوتاه اما با شیب نسبت زیاد که اهالی قلعه نو به آن نقطه آغاز تاریخ می گویند. از همان لحظه ورود به روستا ارگی نظرتان را به خودش جلب خواهد کرد، ارگی با قدمت 160 سال و زیربنایی بیش 1500 متر به نام ارگ "محمد حسین خان نارویی". ارگ محمدحسین خان نارویی بنایی دو طبقه است که طبقه بالای آن مربوط به زندگی سردار شریف خان و خانواده اش و طبقه زیرین آن مربوط به ماموران حکومتی بوده است. دیواره های ارگ بسیار محکم است و کاربردی امنیتی و دفاعی داشته است و خوشبختانه خبرهایی از بازسازی و مرمت ارگ محمد حسین خان نارویی از گوشه و کنار به گوش می رسد تا بتوانند با تبدیل آن به یک واحد اقامتی مشکلات مسافرانی را که برای اقامت در زهک تا پیش از این با مشکل مواجه بوده اند را حل نمایند. روستای قلعه نو از یک سو در مجاورت کویر قرار دارد و از سوی دیگر همسایگی با یکی از بزرگترین مخازن آبی و یکی از همان چاه نیمه ها را تجربه می کند. در روستا تختگاهی وجود دارد که با آجر پوشیده شده است و وقتی بر روی آن می نشینی از یکی سو دشت سیستان دلبری می کند و از سوی دیگر چاه نیمه ی چهارم. اما این همسایگی نتوانسته است روستا را از خشکسالی نجات دهد و کشاورزی و دامداری در روستای قلعه نو مدت هاست که از رونق افتاده است. دورنمای روستا اما جلوه ای ویژه دارد، خانه هایی با معماری پلکانی اما با خشت و سقف های گنبدی و بادگیرهای معروف منطقه سیستان. هر خانه با معماری منحصر به فرد خود امتیازی است بر هویت تاریخی و زنده روستا و مردمانش. چرا که مردم روستا با مهاجرت از روستای قلعه کهنه به روستای قلعه نو، همان معماری را نیز با خود به سکونتگاه جدید آوردند و از مصالحی سنتی نظیر خشت و گل استفاده کردند. چرا که خشت و گل سرما و گرما را در خود حفظ می کند و با توجه به گرم بودن هوای روستای قلعه نو، استفاده از این نوع مصالح مانع از خروج هوای سرد از درون خانه به بیرون می شود. در سقف منازل روستای قلعه نو دریچه هایی به نام کولک یا بادگیر وجود دارد و در دیواره آن نیز دریچه ای به نام سورک. این دو دریچه مشابه آنچه در مطالب مربوط به اقلیم های راه اندازی اقامتگاه بوم گردی برایتان گفته بودیم موجب ورود هوای سرد و کوران آن می شود، به گونه ای که باد از سقف وارد و از سورک خارج می شود. مردم روستای قلعه نو در حقیقت بازماندگان مردمان روستای قلعه کهنه هستند که به سبب متروکه شدن به قلعه نو کوچ کرده اند و وجه تسمیه دیگر آن قرارگیری روستا بر روی تپه ای بزرگ به نام قلعه است. پیشنهاد ما این است از گورستان روستا نیز بازدید کنید، چرا که معماری قبرها نیز همانند معماری خانه های روستا پلکانی است و افراد مهم و حکما درون اتاقک هایی هستند به نام "معجره".


مسیریابی روی نقشه