روستای یلمه سالیان دارای چهار محله اجتماعی می باشد: محله یلمه سالیان محله قن قرحه محله محمد آباد (چلگی آباد) محله قاسم آباد بنا به گفته اهالی قدمت روستا به حدود 80 سال پیش باز می گردد. وجود منابع آب و زمین های حاصلخیز کشاورزی و مراتع اطراف در تأثیرپذیری شکل گیری روستا از پتانسیل های طبیعی که در تجمیع جمعیت روستای یلمه سالیان در این منطقه جغرافیایی و انجام کار و فعالیت ساکنین بر پایه کشاورزی نقش داشته اند، مؤثرترین عامل طبیعی در شکل گیری هسته اولیه روستا شناخته شده است. در مورد چرایی شکلگیری روستا در مکان فعلی هیچ اطلاعاتی در دسترس نیست. اما به نظر می رسد وجود منابع آب و زمین های حاصلخیز کشاورزی و مراتع اطراف در تأثیرپذیری شکل گیری روستا از پتانسیل های طبیعی که در تجمیع جمعیت روستای یلمه سالیان در این منطقه جغرافیایی و انجام کار و فعالیت ساکنین بر پایه کشاورزی نقش داشته اند، مؤثرترین عامل طبیعی در شکل گیری هسته اولیه روستا شناخته شده است. طبق نظریات مختلف دانشمندان تاریخ شکلگیری سکونتگاهها و مجتمع های زیستی (از جمله گوردن چایلد در کتاب انقلاب شهری و جیمز موریس در کتاب تاریخ شکل شهر) زمینه های مناسب برای شکلگیری سکونتگاهها شامل قرار گرفتن در موقعیت ارتباطی مناسب، وجود زمینهای مناسب برای کشاورزی و وجود آب کافی برای کشاورزی هستند. روستای یلمه سالیان نیز دارای زمینهای کشاورزی مرغوبی بوده، به آب مناسب برای کشاورزی (رودخانه گرگانرود) دسترسی خوبی داشته و این عوامل باعث توسعه آن شده است. کلمه یلمه سالیان از دو واژه یلمه و سالیان برگرفته شده است. یلمه نام طایفه ای است که اولین بار در این مکان سکنی گزیده و سالیان نیز نام تپه ای در جنوب غربی روستا بوده است. روستای یلمه سالیان در طول جغرافیایی 54 درجه و 44 دقیقه شرقی و 37 درجه و 11 دقیقه عرض شمالی از خط استوا و ارتفاع متوسط 27 متر از سطح آب های آزاد قرار دارد. روستای مورد مطالعه از سمت شمال با روستاهای شیخ آباد یلمه سالیان، سد گرگان و عباس آباد، از سمت جنوب با روستاهای حبیب ایشان و باغ یلمه سالیان، از سمت شرق با روستای پارتی قایه و از سمت غرب با روستاهای گوگ تپه شماره یک و دو دارای همسایگی و ارتباط مستقیم می باشد. همچنین روستای یلمه سالیان در موقعیت دشتی و جلگه ای قرار گرفته و از هر طرف به اراضی پست و هموار منتهی می شود. بررسی موقعیت ارتباطی روستا نشان داده است که این روستا در 48 کیلومتری مرکز شهرستان آق قلا ، در فاصله 18 کیلومتری مرکز بخش قرار دارد. موقعیت این روستا طوری است که روستاهای اطراف دسترسی مناسبی به آن داشته و این امر در توسعه و گسترش کالبدی یلمه سالیان تاثیر زیادی داشته است. جمعیت بالای 5000 نفر ساکن در روستا موید این ادعاست. زبان: زبان مردم روستای یلمه سالیان ترکمنی است مراسم، آئین ها و سنت ها: در قالب کلی مراسم و آئین های هر فرهنگی به دو دسته مراسم و آئین شادی و سوگواری قابل دسته بندی است که در شکل مراسم بزرگداشت، یادبود، مراسم عزاداری، مراسم عروسی و جشن و سروربه مناسبتهای خاص مذهبی یا سیاسی و ملی و ... انجام می شود. امروزه با عوض شدن متد زندگی در همه سطوح زندگی اجتماعی بشر شاهد تغییرات آشکار در زندگی ها هستیم حتی این تغییرات در سطح این روستا نیز قابل مشاهده می باشد و دیگر از آئین ها و سنن خاص روستایی خبر چندانی نیست و این سنت ها در گذر دوران رنگ و بوی خود را از دست داده اند. مردم یلمه سالیان مراسم جشن و سرور و مراسم مربوط به ازدواج را در قدیم طبق آداب و رسوم قبیله ای و طایفه ای برگزار می کرده اند که نشانه هایی از این نوع فرهنگ نیز در حال حاضر در مراسم عروسی و ازدواج روستائیان به چشم می خورد اما شکل کلی آن و نحو? برگزاری مراسم در حال حاضر تغییراتی کرده است.