چاووشی
چاوشی یکی از روستاهای استان بوشهر از توابع شهرستان دشتی در دامنه کوهی به نام مند در جنوب ایران واقع شده، چاوشی در 84 کیلومتری جنوب شرقی مرکز استان (بوشهر) و 18 کیلومتری شهر خورموج مرکز شهرستان دشتی در شمال غربی شهر خورموج قرار دارد. از شمال به روستاهای چهله و کلل، از جنوب به روستای درازی، از مغرب به روستای باشی و از مشرق به خورموج و «روستای عربی» و در سمت غربی آن ارتفاعاتی به عرض 18 کیلومتر تا روستای شورکی (یکی از روستاهای توابع شهرستان تنگستان) تا رودخانه مند ادامه دارد و از این حیث از موقعیت خاص خودش برخوردار است. به دلیل حایل بودن کوه با دریا هوای آن اکثراً گرم و خشک است.اختلاف درجه گرما به 44 درجه و گاه به 50 درجه و در زمستان به 6 درجه و گاه تا چند درجه زیر صفر هم میرسد. بارش متوسط سالانه 217 میلی است که به علت نفوذناپذیری خاک و وجود گچ و نمک منبع زیرزمینی ذخیره آب فقیر و کاملاً شور است آبهای سطح الارضی نیز که از کوه مجاور سرازیر میشود شور است زمینهای پس زیردست را پس از گذشت زمانهای طولانی اکثراً به شورهزاد تبدیل نموده غلاتی مانند جو و گندم و درختانی مانند: نخل و گز و کنار در این منطقه کشت میشود. شغل: مردم این روستا دامداری و کشاورزی به صورت سنتی توام با بقیه مشغلههای متفرقه درآمد مردم بسیار اندک و زندگی آنها بسیار فقیرانه است. دین تمام مردم روستا اسلام و شیعه دوازده امامی است. زبان مردم روستا فارسی محلی است که شاید به زبان لری نزدیک باشد به واسطه ارتباط متداول با دول عربی و اقامت انگلیسیها در بوشهر بعضی از اصطلاحات عربی و انگلیسی بکار برده میشود که رفته رفته این اصطلاحات متروک شده است با پیروزی انقلاب اسلامی و ایجاد امکانات ارتباطاتی مانند تلفن: رادیو، خصوصاً تلوزیون و مدارس زبان محلی هم تحت تأثیر قرار گرفته و لهجه محلی هم به تحلیل رفته و زبان جدید جایگزین خصوصاً بین نسل جوان شده است. اقوام ساکن روستا: اقوامی که در این روستا سکونت دارند به دو دسته اصلی سادات و غیر سادات تقسیم میشوند. اقوام دیگری غیر از سادات که هر کدام از جایی به این روستا آمدهاند شامل موارد زیر است: مقاتلیها ـ از روستایی به نام مقاتل یکی از روستاهای دشتی به چاوشی آمدهاند و اجداد و اقوام آنها در روستای مقاتل هستند. چاشوریها ـ قبل از سادات در کنار باغی متعلق به خودشان به نام چاشور جنوبی در روستای چاوشی سکونت داشتهاند و پس از آمدن سادات و تشکیل روستایی به نام چاوشی آنها به جمع سادات میپیوندند. بیرمیها و ستودهها ـ که از یک نسل و تیره هستند آن طور که گفته میشود حدود دویست سال قبل چند نفر از بیرم فارس ابتدا در کنار باغ خودشان سکونت داشته و بعدها آنها هم در کنار سادات ساکن در روستا قرار می گیرند. وجه تسمیه چاوشی: چاوش در لغت به معانی گوناگونی به کار برده شده است معانیی چون: جارچی، نقیب و تشویقکننده سپاه، رئیس تشریفات و نگهبان سپاه. تعبیرهای دیگر از کلمه چاوش در این جا چاوش به معنی نقیب سپاه و کسی که فرمان، تشویق و تهییج لشکر و سپاه جنگ را به منظور حمله و دفاع بر عهده دارد به کار برده شده است. (تاریخ بیهقی) برای نمونه دو بیت شعر از نظامی گنجوی که کلمه چاوش را به کار برده در اینجا میآوریم: «پسر چاوشان دید و تیغ و تبر قباهای اطلس کمرهای زر» «زدل دادن چاوشان دلیر دلاور شده گور بر چنگ شیر» (نظامی)