شهرستان ورزقان یکی از شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی است. مرکز آن شهر ورزقان است. این شهر در فاصله ۷۰ کیلومتری تبریز، ۴۰ کیلومتری اهر، ۶۵ کیلومتری بخش خاروانا، ۱۳۵ کیلومتری جلفا و ۹۰ کیلومتری مرز یعنی پایانه مرزی نوردوز قرار گرفته.
این شهرستان از دو بخش مرکزی و بخش خاروانا تشکیل شده‌است. جمعیت این شهرستان در سرشماری سال ۱۳۸۵، ۴۸٬۱۱۲ برآورد شده‌است که ۴٬۰۸۸ نفر از آن یعنی ۸٫۵ درصد در مرکز شهرستان ساکن‌اند. این شهرستان از سمت شرق به شهرستان اهر، از سمت غرب به شهرستان مرند. از سمت شمال غرب به شهرستان جلفا و از شمال شرق به شهرستان کلیبر و از سمت جنوب به شهرستان تبریز محدود شده‌است.
این شهرستان پیش‌تر یکی از بخش‌های شهرستان اهر بوده‌است. نام دیگر شهرستان ورزقان ارسباران است و این نام به دلیل واقع شدن بسیاری از جنگل‌های ناحیهٔ سرسبز ارسباران در این شهرستان است. امروزه قسمتی از قدیمی‌ترین منطقهٔ قره‌داغ که به دیزمار ارسباران موسوم است تحت عنوان دیزمار مرکزی «(بخش خاروانا)» تابع این شهرستان می‌باشد. این شهرستان که به علت بخش بودن زیاد مورد توجه قرار نمی‌گرفت و در محرومیت به سر می‌برد